U nang bã đậu (sebaceous cyst), còn được gọi là u bã đậu hoặc nang bã đậu; đây là bệnh phổ biến, ảnh hưởng đến ít nhất 20% người trưởng thành. Bệnh không nguy hiểm nhưng gây khó chịu và mất thẩm mỹ. Vậy u bã đậu là bệnh gì? Lành tính hay ác tính? Có nguy hiểm hay không? Điều trị nó như thế nào? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.
Bài viết được thực hiện bởi Bác sĩ CKI Hoàng Văn Khoa – Khoa ngoại tổng hợp – PKĐK Bình An
U bã đậu là gì?
U bã đậu (hay u tuyến bã) là một nốt phồng phát triển chậm ở dưới da, có màng bao bọc. Bên trong bao là chất nhờn đặc mềm màu vàng hoặc vàng đục, có cặn như chất bã và bao có thể có lỗ thông ra ngoài da. U bã đậu thường lành tính, không đau, thỉnh thoảng có thể bị nhiễm trùng, lúc đó người bệnh sẽ có cảm giác khó chịu, tấy đỏ, đau nhức.
Nguyên nhân do đâu mà hình thành u bã đậu ?
Tuyến bã nhờn là cơ quan bên trong da, có nhiệm vụ sản xuất và bài tiết một chất như sáp hay dầu (chất bã). Chất này đi theo một đường ống đổ vào nang lông, sau đó thoát ra ở lỗ chân lông giúp bôi trơn da. Khi đường ống bị tắc, chất bã không được bài tiết ra ngoài, tích tụ lại hình thành u bã đậu.
Dấu hiệu nhận biết u bã đậu?
- U bã đậu thường nổi lên trên bề mặt da, sờ vào có cảm giác mềm, không đau. Dùng tay ấn nắn thấy u di chuyển được.
- U bã đậu thường xuất hiện ở da dầu hoặc vùng da tiết nhiều mồ hôi, chất bã như: lưng, nách, ngực, phía trước hoặc sau vành tai, mông…
- U bã đậu có triệu chứng giống như nổi mụn bọc, dễ nhầm với mụn, nhọt. Thế nhưng, nếu tự nặn bã đậu tại nhà lại dễ tái phát.
- U bã đậu lành tính không gây khó chịu nhưng nếu viêm nhiễm lâu ngày sẽ gây hoại tử, đau đớn và khó chịu. Đầu u màu xanh, khi bể sẽ có chất dịch màu vàng kèm mùi hôi chảy ra.
- Một số trường hợp u bã đậu quá to sẽ chèn vào các dây thần kinh khiến bệnh nhân khó chịu, đau nhức.
U bã đậu có nguy hiểm không?
- Không! U bã đậu không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, một số người lầm tưởng u bã đậu giống mụn bọc nên tự ý dùng tay rạch, nặn lấy nhân bên trong. Khi đó, bệnh chẳng những không giảm mà còn tái phát nhiều lần tăng nguy cơ nhiễm trùng. Ngoài ra, sau phẫu thuật u bã đậu, việc chăm sóc và vệ sinh không đảm bảo, vi khuẩn xâm nhập làm vết thương dễ viêm nhiễm.
- U có kích thước nhỏ thường không gây đau. Song, nếu u to, viêm nhiễm sẽ gây hoại tử, hình thành các vết loét, mưng mủ.
- U bã đậu không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng gây mất thẩm mỹ khi mọc ở cằm, mặt, phía trước hoặc sau tai.
Chẩn đoán u bã đậu bằng cách nào?
- Bác sĩ sẽ khám trên lâm sàng đồng thời kết hợp siêu âm để chẩn đoán u bã đậu cũng như phân biệt với các loại u khác.
- Một số trường hợp u bã đậu bội nhiễm dễ nhầm lẫn với áp xe thông thường.
Điều trị u bã đậu như thế nào?
- Là một loại u lành tính, không gây nguy hiểm nhưng mất thẩm mỹ. Phương pháp tối ưu để loại bỏ u bã đậu là phẫu thuật, chủ yếu thực hiện tiểu phẫu (ca phẫu thuật nhỏ, thực hiện ngay mà không cần gây mê, chỉ gây tê tại chỗ).
-
U bã đẫu được lấy ra sau khi tiểu phẩu tại PKĐK Bình An
Người bệnh nên điều trị khối u sớm, chưa nhiễm trùng, kích thước nhỏ tầm 1-2cm. Nếu điều trị chậm trễ, u bã đậu dễ nhiễm khuẩn, chảy mủ và viêm loét, lúc này việc cắt bỏ u phức tạp, mất nhiều thời gian và nguy cơ để lại sẹo xấu rất cao. Tuyệt đối không tự ý dùng tay nặn, rạch để loại bỏ u bã đậu, vì có thể gây nhiễm trùng, viêm loét.
- Tỷ lệ tự khỏi u bã đậu rất hiếm, đa số các trường hợp cần phẫu thuật.
MỘT SỐ CÂU HỎI THƯỜNG GẶP:
- U bã đậu có nên mổ không?
Phẫu thuật (mổ) cắt bỏ là phương pháp chữa trị u bã đậu phổ biến và mang lại hiệu quả. Vì vậy, ngay khi có những dấu hiệu nghi ngờ mắc u bã đậu, người bệnh nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa để chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Mổ u bã đậu có đau không?
Trong quá trình loại bỏ u bã đậu, bệnh nhân được bác sĩ gây tê tại chỗ nên không có cảm giác đau. Sau mổ, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc cho người bệnh để điều trị tại nhà.
- U bã đậu có tái phát không?
Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ loại bỏ hoàn toàn tạp chất và vỏ bọc của u nên đa số không tái phát. Chẳng may nang vỏ còn sót lại thì khả năng tái phát rất cao. Nên bác sĩ khuyến cáo không tự rạch hay nặn u bã đậu.
- Ngăn ngừa u bã đậu như thế nào?
Để ngăn ngừa u bã đậu hình thành, cần lưu ý một số biện pháp sau:
- Giữ cho lỗ chân lông sạch, khô thoáng. Với da dầu, việc vệ sinh cần làm thường xuyên.
- Vệ sinh cơ thể hàng ngày để tránh tích tụ bã nhờn.U nang bã đậu (sebaceous cyst), còn được gọi là u bã đậu hoặc nang bã đậu; đây là bệnh phổ biến, ảnh hưởng đến ít nhất 20% người trưởng thành. Bệnh không nguy hiểm nhưng gây khó chịu và mất thẩm mỹ. Vậy u bã đậu là bệnh gì? Lành tính hay ác tính? Có nguy hiểm hay không? Điều trị nó như thế nào? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.U bã đậu là gì? U bã đậu (hay u tuyến bã) là một nốt phồng phát triển chậm ở dưới da, có màng bao bọc. Bên trong bao là chất nhờn đặc mềm màu vàng hoặc vàng đục, có cặn như chất bã và bao có thể có lỗ thông ra ngoài da. U bã đậu thường lành tính, không đau, thỉnh thoảng có thể bị nhiễm trùng, lúc đó người bệnh sẽ có cảm giác khó chịu, tấy đỏ, đau nhức.
Nguyên nhân do đâu mà hình thành u bã đậu ?
Tuyến bã nhờn là cơ quan bên trong da, có nhiệm vụ sản xuất và bài tiết một chất như sáp hay dầu (chất bã). Chất này đi theo một đường ống đổ vào nang lông, sau đó thoát ra ở lỗ chân lông giúp bôi trơn da. Khi đường ống bị tắc, chất bã không được bài tiết ra ngoài, tích tụ lại hình thành u bã đậu.
Dấu hiệu nhận biết u bã đậu?
- U bã đậu thường nổi lên trên bề mặt da, sờ vào có cảm giác mềm, không đau. Dùng tay ấn nắn thấy u di chuyển được.
- U bã đậu thường xuất hiện ở da dầu hoặc vùng da tiết nhiều mồ hôi, chất bã như: lưng, nách, ngực, phía trước hoặc sau vành tai, mông…
- U bã đậu có triệu chứng giống như nổi mụn bọc, dễ nhầm với mụn, nhọt. Thế nhưng, nếu tự nặn bã đậu tại nhà lại dễ tái phát.
- U bã đậu lành tính không gây khó chịu nhưng nếu viêm nhiễm lâu ngày sẽ gây hoại tử, đau đớn và khó chịu. Đầu u màu xanh, khi bể sẽ có chất dịch màu vàng kèm mùi hôi chảy ra.
U bã đậu có nguy hiểm không?
- Không! U bã đậu không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, một số người lầm tưởng u bã đậu giống mụn bọc nên tự ý dùng tay rạch, nặn lấy nhân bên trong. Khi đó, bệnh chẳng những không giảm mà còn tái phát nhiều lần tăng nguy cơ nhiễm trùng. Ngoài ra, sau phẫu thuật u bã đậu, việc chăm sóc và vệ sinh không đảm bảo, vi khuẩn xâm nhập làm vết thương dễ viêm nhiễm.
- U có kích thước nhỏ thường không gây đau. Song, nếu u to, viêm nhiễm sẽ gây hoại tử, hình thành các vết loét, mưng mủ.
- U bã đậu không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng gây mất thẩm mỹ khi mọc ở cằm, mặt, phía trước hoặc sau tai.
Chẩn đoán u bã đậu bằng cách nào?
- Bác sĩ sẽ khám trên lâm sàng đồng thời kết hợp siêu âm để chẩn đoán u bã đậu cũng như phân biệt với các loại u khác.
- Một số trường hợp u bã đậu bội nhiễm dễ nhầm lẫn với áp xe thông thường.
Điều trị u bã đậu như thế nào?
- Là một loại u lành tính, không gây nguy hiểm nhưng mất thẩm mỹ. Phương pháp tối ưu để loại bỏ u bã đậu là phẫu thuật, chủ yếu thực hiện tiểu phẫu (ca phẫu thuật nhỏ, thực hiện ngay mà không cần gây mê, chỉ gây tê tại chỗ).
- Người bệnh nên điều trị khối u sớm, chưa nhiễm trùng, kích thước nhỏ tầm 1-2cm. Nếu điều trị chậm trễ, u bã đậu dễ nhiễm khuẩn, chảy mủ và viêm loét, lúc này việc cắt bỏ u phức tạp, mất nhiều thời gian và nguy cơ để lại sẹo xấu rất cao. Tuyệt đối không tự ý dùng tay nặn, rạch để loại bỏ u bã đậu, vì có thể gây nhiễm trùng, viêm loét.
- Tỷ lệ tự khỏi u bã đậu rất hiếm, đa số các trường hợp cần phẫu thuật.
MỘT SỐ CÂU HỎI THƯỜNG GẶP:
- U bã đậu có nên mổ không?
Phẫu thuật (mổ) cắt bỏ là phương pháp chữa trị u bã đậu phổ biến và mang lại hiệu quả. Vì vậy, ngay khi có những dấu hiệu nghi ngờ mắc u bã đậu, người bệnh nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa để chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Mổ u bã đậu có đau không?
Trong quá trình loại bỏ u bã đậu, bệnh nhân được bác sĩ gây tê tại chỗ nên không có cảm giác đau. Sau mổ, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc cho người bệnh để điều trị tại nhà.
- U bã đậu có tái phát không?
Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ loại bỏ hoàn toàn tạp chất và vỏ bọc của u nên đa số không tái phát. Chẳng may nang vỏ còn sót lại thì khả năng tái phát rất cao. Nên bác sĩ khuyến cáo không tự rạch hay nặn u bã đậu.
- Ngăn ngừa u bã đậu như thế nào?
Để ngăn ngừa u bã đậu hình thành, cần lưu ý một số biện pháp sau:
- Giữ cho lỗ chân lông sạch, khô thoáng. Với da dầu, việc vệ sinh cần làm thường xuyên.
- Vệ sinh cơ thể hàng ngày để tránh tích tụ bã nhờn.
