Góc Mẹ và Bé

Tôi mang thai 24 tuần, mới phát hiện tiểu đường thai kỳ. Làm thế nào kiểm soát đường huyết an toàn, mẹ bầu bị tiểu đường có sinh con mắc bệnh tim bẩm sinh không? (Tú Vy, Thuận an, Bình Dương)

Trả lời:

Tiểu đường thai kỳ (đái tháo đường thai kỳ) là tình trạng lượng đường trong máu của thai phụ cao. Khoảng 7% phụ nữ mang thai gặp tình trạng này.

Mẹ bầu mắc bệnh tiểu đường thai kỳ có thể gặp các biến chứng như tăng huyết áp, tiền sản giật, sản giật, sinh khó, phải sinh mổ, phát triển bệnh tiểu đường sau sinh, từ đó tăng nguy cơ bệnh tim mạch về lâu dài. Thai nhi dễ bị sinh non, rối loạn tăng trưởng, thai lưu. Ngoài ra, tiểu đường thai kỳ còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh ở trẻ.

Chị được chẩn đoán tiểu đường thai kỳ ở tuần thai 24. Để bảo vệ sức khỏe bản thân và thai nhi, chị cần kiểm soát lượng đường trong máu bằng những cách dưới đây.

Kiểm soát ăn uống: Chế độ ăn phải đáp ứng hai yêu cầu là duy trì lượng đường trong máu ở giới hạn an toàn, nhưng vẫn cung cấp đủ calo, chất dinh dưỡng cho thai nhi phát triển. Thực đơn lý tưởng gồm 10-20% lượng calo đến từ nguồn protein (động vật và thực vật), dưới 30% lượng calo đến từ chất béo chưa bão hòa, ít hơn 10% calo đến từ chất béo bão hòa và 40% calo còn lại là carbohydrate.

Duy trì cân nặng hợp lý, tránh tăng cân quá mức trong thai kỳ: Nạp lượng calo vừa đủ, nếu chị có cân nặng trung bình cần khoảng 2.200-2.500 calo một ngày. Trường hợp chị thừa cân, con số này giảm xuống khoảng 1.800 calo một ngày.

Tập thể dục: Cơ thể sản xuất và sử dụng insulin hiệu quả hơn khi tập thể dục, từ đó kiểm soát tốt lượng đường trong máu. Thai phụ thực hiện các bài tập ở mức độ nhẹ đến trung bình trong 15-30 phút mỗi ngày.

Kiểm tra lượng đường trong máu: Chị nên kiểm tra thường xuyên, trước và sau bữa ăn 1-2 giờ nhằm đánh giá hiệu quả của quá trình điều trị.

Điều trị: Nếu lượng đường trong máu vẫn cao dù chị đã thay đổi lối sống, chế độ ăn theo chỉ dẫn của bác sĩ, chị cần điều trị tiểu đường nhằm bảo vệ thai nhi. Bác sĩ Sản khoa có thể phối hợp cùng bác sĩ Nội tiết, Dinh dưỡng xây dựng phác đồ kiểm soát đường huyết của chị trong giới hạn cho phép.

Hiện, nhờ hệ thống máy móc hiện đại, bác sĩ có thể tầm soát phát hiện sớm dị tật tim bẩm sinh từ tuần thứ 17-18 thai kỳ bằng kỹ thuật siêu âm tim. Từ đó, bác sĩ theo dõi và có hướng điều trị phù hợp ngay khi trẻ chào đời.

Sau khi chị vượt cạn an toàn, bác sĩ sẽ kiểm tra để đảm bảo lượng đường trong máu trở lại bình thường. Tiếp đó, chị cần kiểm tra lại đường huyết khoảng 4-12 tuần sau sinh và định kỳ mỗi năm.

Quá trình mang thai và sinh nở không chỉ ảnh hưởng đến cân nặng mà còn gây ra những vấn đề về cơ bắp, đặc biệt là vùng chậu. Việc giảm cân và thu hẹp vùng chậu sau sinh không chỉ giúp các mẹ lấy lại vóc dáng mà còn hỗ trợ phục hồi sức khỏe và sự tự tin.

Theo các chuyên gia sản – phụ khoa, phụ nữ sau sinh thường gặp nhiều vấn đề liên quan đến ngoại hình, trong đó cân nặng và hình dáng cơ thể là những lo ngại lớn nhất. Việc tăng cân trong quá trình mang thai là điều không thể tránh khỏi, nhưng sau khi sinh, việc này trở thành một thách thức đối với nhiều mẹ. Các tình trạng ấy có thể bao gồm làn da trở nên chảy xệ, vòng bụng to,…

Đặc biệt, tình trạng giãn vùng chậu cũng là điều đáng lo ngại. Cụ thể, xương chậu sau sinh của phụ nữ thường bị giãn nở và mất đi sự săn chắc vốn có do trong suốt quá trình mang thai, cơ và dây chằng ở vùng chậu bị kéo giãn để tạo không gian cho thai nhi phát triển.

Nếu không có các biện pháp phục hồi sau sinh, vùng chậu của các chị em có thể bị suy yếu và gây ra các vấn đề như đau lưng, tiểu không kiểm soát và giảm khả năng sinh hoạt hàng ngày (Ảnh: Internet)

Điều này cho thấy, việc tập luyện để thu hẹp vùng chậu là rất quan trọng không chỉ để lấy lại vóc dáng mà còn để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Tuy nhiên, cần dành thời gian để hồi sức sau sinh cũng như chăm con khiến các chị em không thể đến các phòng tập để tập luyện. Vì thế, các chuyên gia sức khỏe đã chỉ ra 3 bài tập phổ biến, dễ thực hiện tại nhà mà không mất nhiều thời gian để các chị em tiện rèn luyện nhất có thể:

1. Bài tập Kegel

Bài tập Kegel được đánh giá là một trong những bài tập phổ biến và hiệu quả nhất để giúp phục hồi vùng chậu sau sinh. Bài tập này giúp tăng cường cơ sàn chậu bằng cách co thắt và thả lỏng các cơ xung quanh niệu đạo và hậu môn.

Để thực hiện bài tập Kegel, bạn cần nằm ngửa, co đầu gối và đặt hai chân cách nhau một khoảng nhỏ. Sau đó, từ từ co thắt cơ sàn chậu trong khoảng 5 giây, rồi thả lỏng trong 5 giây. Lặp lại động tác này 10 – 15 lần cho mỗi lần tập. Thực hiện 5 – 6 lần/ ngày, tùy vào thời gian rảnh của các chị em.

Bài tập Kegel không chỉ giúp thu hẹp vùng chậu mà còn giúp cải thiện vấn đề tiểu không kiểm soát và tăng cường sức mạnh cơ bắp (Ảnh: Internet)

2. Bài tập plank cơ bản

Đây là bài tập không chỉ giúp tăng cường sức mạnh cho vùng cơ bụng mà còn giúp hỗ trợ phục hồi vùng chậu sau sinh. Để thực hiện, hãy bắt đầu bằng cách nằm sấp, sau đó nâng cơ thể lên bằng cách chống tay và mũi chân, giữ cơ thể thẳng từ đầu đến gót chân. Giữ tư thế này trong 20 – 30 giây, sau đó thả lỏng và nghỉ ngơi. Lặp lại 3 – 5 lần mỗi buổi tập.

Plank không chỉ giúp đốt cháy mỡ thừa, giảm cân hiệu quả mà còn giúp vùng chậu săn chắc hơn, ngăn ngừa các vấn đề về cột sống và giúp cải thiện dáng đi.

3. Bài tập squat sâu

Squat không chỉ là bài tập giúp săn chắc cơ đùi và mông, mà còn tác động mạnh mẽ đến vùng chậu. Khi thực hiện động tác squat, cơ thể phải sử dụng nhiều cơ bắp khác nhau, đặc biệt là cơ sàn chậu. Để thực hiện bài tập này, bạn đứng thẳng, hai chân mở rộng bằng vai, sau đó hạ người xuống giống như đang ngồi ghế, giữ lưng thẳng và đầu gối không vượt quá mũi chân. Từ từ đứng dậy trở lại vị trí ban đầu. Lặp lại 15 – 20 lần mỗi buổi tập.

Squat sâu không chỉ giúp thu hẹp vùng chậu mà còn giúp cơ thể đốt cháy nhiều calo, hỗ trợ giảm cân sau sinh hiệu quả (Ảnh: Internet)

Việc chăm sóc sức khỏe sau sinh là vô cùng quan trọng đối với các bà mẹ sau sinh. Và 3 bài tập kể trên là những phương pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả, không chỉ giúp giảm cân mà còn hỗ trợ thu hẹp và phục hồi vùng chậu sau sinh. Bằng cách kiên trì thực hiện các bài tập này hàng ngày, các mẹ sẽ sớm lấy lại được vóc dáng săn chắc, đồng thời cải thiện sức khỏe và tăng cường sự tự tin trong cuộc sống hàng ngày.

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm do virus đường ruột gây ra (thường gặp là Coxsackie virus A6, A10, A16 và Enterovirus 71), lây từ người sang người chủ yếu theo đường tiêu hóa, dễ gây thành dịch.

Trong 6 tháng đầu năm, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai ghi nhận 2.799 ca bệnh tay chân miệng, tăng 27,58% so với cùng kỳ 2023 (2.194 ca), không ghi nhận ca tử vong.

Bệnh xảy ra quanh năm, gặp ở mọi lứa tuổi nhưng chủ yếu ở trẻ em dưới 10 tuổi, thường là dưới 5 tuổi. Trẻ càng nhỏ thì các triệu chứng càng nghiêm trọng hơn. Trẻ em có nguy cơ lây nhiễm virus và mắc bệnh nặng hơn vì các em có sức đề kháng và hệ miễn dịch yếu hơn người lớn.

Điều đáng lưu ý là một trẻ có thể nhiễm bệnh tay chân miệng nhiều lần do mỗi lần nhiễm bệnh, cơ thể chỉ tạo ra kháng thể với một loại virus nhất định. Do đó, dù đã từng nhiễm, trẻ vẫn có thể mắc bệnh trở lại nếu bị nhiễm virus khác thuộc nhóm Enterovirus.

Bệnh tay chân miệng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não – màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến nguy hiểm tính mạng nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời.

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhiều lần trong ngày để phòng bệnh tay chân miệng.

Dấu hiệu phát hiện sớm bệnh tay chân miệng

Dấu hiệu đặc trưng của bệnh tay chân miệng là tổn thương da, niêm mạc dưới dạng phỏng nước ở các vị trí đặc biệt như niêm mạc miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối.

Tuy nhiên, tùy vào từng giai đoạn, bệnh tay chân miệng có những dấu hiệu nhận biết khác nhau, cụ thể như sau:

Giai đoạn khởi phát từ 1 đến 2 ngày với các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy vài lần trong ngày.

Giai đoạn toàn phát có thể kéo dài 3-10 ngày với các triệu chứng điển hình của bệnh như loét miệng (vết loét đỏ hay phỏng nước đường kính 2-3 mm ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi, gây đau miệng, bỏ ăn, bỏ bú, tăng tiết nước bọt); phỏng nước ở lòng bàn tay, khuỷu tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông, cùi trỏ; sốt nhẹ; ăn, bú kém.

Giai đoạn lui bệnh thường từ 3 đến 5 ngày sau giai đoạn toàn phát, trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.

Nắm rõ các dấu hiệu nhận biết trên giúp gia đình phát hiện sớm trẻ mắc bệnh và đưa trẻ đến khám tại các cơ sở y tế để được tư vấn kỹ hơn về cách chăm sóc, theo dõi và phát hiện triệu chứng bệnh nặng lên để kịp thời điều trị.

Gia đình cần đưa trẻ tới cơ sở y tế ngay khi phát hiện trẻ có trên dấu hiệu bệnh nặng sau:

Giật mình chới với: Đây là dấu hiệu quan trọng nhận biết trẻ bị tay chân miệng chuyển nặng, dấu hiệu này báo hiệu biến chứng thần kinh ở trẻ. Trẻ thường giật mình từng cơn ngắn 1-2 giây, chủ yếu ở tay và chân, dễ xuất hiện khi bắt đầu giấc ngủ hay khi cho trẻ nằm ngửa.

Sốt cao liên tục không hạ: Trẻ có thể sốt trên 38,5 độ C liên tục hơn 48 giờ và không tác dụng với thuốc hạ sốt Paracetamol. Điều này cảnh báo mức độ viêm rất mạnh trong cơ thể trẻ dễ dẫn đến nhiễm độc thần kinh.

Quấy khóc liên tục kéo dài: Trẻ quấy khóc cả đêm hoặc cứ ngủ từ 15 đến 20 phút lại dậy và quấy khóc liên tục.

Biện pháp phòng bệnh

Trẻ dễ bị mắc bệnh tay chân miệng chủ yếu liên quan đến thực hành vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường không đảm bảo, chưa rửa tay với xà phòng thường xuyên.

Để chủ động phòng, chống bệnh tay chân miệng cho bản thân, trẻ em trong gia đình và cộng đồng, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp sau:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy (cả người lớn và trẻ em), đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn, trước khi bế trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ.
• Thực hiện tốt vệ sinh ăn uống: ăn chín, uống chín; vật dụng ăn uống phải đảm bảo được rửa sạch sẽ trước khi sử dụng (tốt nhất là ngâm tráng nước sôi); đảm bảo sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hàng ngày; không mớm thức ăn cho trẻ; không cho trẻ ăn bốc, mút tay, ngậm mút đồ chơi; không cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay, vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa, đồ chơi chưa được khử trùng.
• Thường xuyên lau sạch các bề mặt, dụng cụ tiếp xúc hàng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.
• Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh.
• Sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, phân và các chất thải của bệnh nhân phải được thu gom và đổ vào nhà tiêu hợp vệ sinh.
• Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh cần đưa trẻ đi khám hoặc thông báo ngay cho cơ quan y tế gần nhất.