Nếu không thực hiện sơ cứu gãy xương sớm và đưa đến bệnh viện điều trị kịp thời, nạn nhân có thể đối diện với biến chứng nguy hiểm; thậm chí di chứng, tử vong.

Triệu chứng người bị gãy xương cần sơ cứu ngay

Gãy xương có thể chia thành 2 dạng: Gãy xương bệnh lý và gãy do căng thẳng.

• Gãy do bệnh lý là gãy xương ở nơi xương có bệnh từ trước, xương gãy do một lực nhẹ mà xương lành không bị gãy. Nguyên nhân do bệnh loãng xương ở tuổi già, gãy trên một xương có cổ di căn từ một khối u ác tính nơi khác, đôi khi bị gãy do ung thư xương tại ổ gãy có một bệnh từ trước như u nang xương ở thiếu nhi.
• Gãy do căng thẳng là gãy do các lực tác động tái diễn, khi luyện tập căng thẳng như tập ném vật nặng, nghệ sĩ múa ba lê (gãy xương đốt bàn 5), vận động viên thể thao (xương bị gãy khi cơ bị quá mỏi và mất chức năng),…

Gãy xương cũng được phân loại theo cơ chế thương tổn, bao gồm:

• Gãy xương kín (hay gãy xương đơn giản) là tình trạng xương gãy nhưng không tạo ra vết thương hở trên da.
• Gãy hở (hay gãy xương hỗn hợp) xảy ra khi xương bị gãy xuyên qua da, tạo thành vết thương hở.
• Gãy xương hoàn toàn là tình trạng xương bị gãy/nghiền thành 2 hay nhiều mảnh.
• Gãy xương không hoàn toàn, xương chỉ bị tổn thương một phần mà không mất hoàn toàn tính liên tục.

Cùng với kiến thức phân loại gãy xương, thực hiện các bước sơ cứu gãy xương đúng kỹ thuật cũng giúp giảm thương tổn cho nạn nhân. Theo đó, những biểu hiện cho thấy nạn nhân cần được áp dụng nhanh chóng kỹ thuật sơ cứu gãy xương và dịch vụ y tế khẩn cấp, bao gồm:

• Nạn nhân không phản ứng, không thở hoặc không cử động. Thực hiện hô hấp nhân tạo nếu không thấy nhịp thở hoặc nhịp tim của nạn nhân.
• Nạn nhân bị chảy máu nhiều.
• Xuất hiện tình trạng chi bị ngắn lại, gập góc, xoắn vặn hoặc khớp biến dạng; ngón chân/ ngón tay bị tê hoặc hơi xanh tím ở đầu chi.
• Xương xuyên thủng qua da.
• Nghi ngờ tình trạng gãy xương cổ, đầu hoặc lưng.
• Nạn nhân cảm thấy hoặc nghe thấy tiếng kêu “rắc” của xương gãy.
• Cảm giác đau ở vị trí chấn thương hoặc xung quanh, mức độ đau tăng thêm khi cử động hay khi có một lực tác động nhẹ lên vị trí chấn thương.
• Giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng vận động của xương gãy.
• Biểu hiện sưng phù, bầm tím ở vị trí chấn thương.
• Có thể xuất hiện triệu chứng của sốc, thường xảy ra trong các trường hợp gãy xương hở, gãy xương chậu, xương đùi và đa chấn thương.

Mục đích sơ cứu khi bị gãy xương

Từ những biểu hiện trên, mục đích của việc sơ cứu gãy xương là cố định vị trí xương gãy, giảm sốc, giảm đau,… và hạn chế phát sinh thêm những tổn thương cho nạn nhân trong lúc chờ được tiếp cận dịch vụ y tế khẩn cấp.

Các bước sơ cứu gãy xương

Một lưu ý quan trọng, không nên di chuyển nạn nhân trừ trường hợp cần thiết để tránh tổn thương thêm nặng. Thực hiện phương pháp sơ cứu khi bị gãy xương ngay lập tức theo các bước sau:

• Cầm máu. Băng ép vết thương bằng băng vô trùng, vải hay quần áo sạch.
• Bất động vùng bị thương. Không nên cố nắn xương hoặc đẩy xương ra phía sau. Nếu đã được đào tạo về cách nẹp khi chưa tiếp cận dịch vụ y tế chuyên nghiệp, người sơ cứu nên áp nẹp vào mặt trên và dưới vị trí gãy xương. Độn nẹp có thể giúp giảm bớt sự khó chịu cho nạn nhân.
• Chườm đá để hạn chế sưng tấy và giúp giảm đau. Lưu ý, không chườm đá trực tiếp lên vùng bị thương mà lấy khăn, vải,… bọc đá lại rồi mới chườm.
• Điều trị sốc. Nếu nạn nhân rơi vào trạng thái ngất xỉu hoặc thở gấp, khó thở, hãy đặt nạn nhân xuống mặt phẳng, đầu thấp hơn thân và nâng cao chân nếu có thể.

Sơ cứu gãy xương tay

Sơ cứu gãy xương cẳng tay

Xương cẳng tay được tính từ 2cm dưới nếp khuỷu đến 5cm trên nếp cổ tay. Thực hiện sơ cứu gãy xương cẳng tay bằng cách:

• Bước 1: Cố định cẳng tay bị gãy vào sát thân người, cẳng tay vuông góc cánh tay, lòng bàn tay ngửa.
• Bước 2: Chuẩn bị 2 nẹp, 1 nẹp đặt phía trong cẳng tay (từ lòng bàn tay đến nếp khuỷu tay), nẹp kia đặt phía ngoài cẳng tay (từ đầu các ngón tay đến quá khuỷu tay).
• Bước 3: Dùng garo buộc cố định nẹp bàn tay, thân cẳng tay (trên, dưới ổ gãy). Dùng khăn tam giác đỡ cẳng tay treo trước ngực.

Sơ cứu gãy xương cánh tay

Xương cánh tay nằm giữa hai khớp: Khớp vai và khớp khuỷu tay.

• Bước 1: Tương tự bước sơ cứu gãy xương cẳng tay, phần cánh tay bị gãy cần để sát thân người, cẳng tay vuông góc với cánh tay (tư thế co).
• Bước 2: Dùng 2 nẹp, 1 nẹp đặt phía trong từ hố nách tới quá khuỷu tay, nẹp kia đặt phía ngoài từ bả vai đến quá khớp khuỷu.
• Bước 3: Dùng garo rộng bản buộc cố định nẹp ở hai vị trí phía trên và dưới ổ gãy.
• Bước 4: Dùng khăn tam giác đỡ cẳng tay trước ngực, vuông góc với cánh tay, bàn tay cao hơn khuỷu tay và để ngửa.
• Bước 5: Dùng garo rộng bản băng ép cánh tay vào thân mình. Thắt nút phía trước nách bên không bị chấn thương.

Sơ cứu gãy xương chân

Lưu ý chung khi thực hiện quy trình sơ cứu gãy xương đùi và gãy xương cẳng chân: buộc chắc chắn 2 nẹp nhưng không quá chặt để không ngăn cản quá trình lưu thông máu.

Sơ cứu gãy xương đùi

• Bước 1: Đặt nạn nhân nằm trên mặt phẳng, chân duỗi thẳng, bàn chân vuông góc với cẳng chân.
• Bước 2: Dùng hai nẹp, 1 nẹp đặt ở mặt trong (từ bẹn đến quá gót chân) và 1 nẹp đặt ở mặt ngoài (từ hố nách đến quá gót chân). Độn bông vào hai đầu nẹp và mấu lồi của các đầu xương cả bên trong và bên ngoài.
• Bước 3: Buộc cố định hai nẹp ở các vị trí trên và dưới ổ gãy, dưới khớp gối, ngang mào chậu (gờ trên cùng của xương chậu), ngang ngực.
• Bước 4: Băng số 8 để giữ bàn chân vuông góc với cẳng chân
• Bước 5: Buộc 3 dây ở các vị trí cổ chân, gối và sát bẹn để cố định chân

Sơ cứu gãy xương cẳng chân

Xương cẳng chân bao gồm xương chày và xương mác. Trong đó, xương chày có kích thước lớn hơn, đảm nhiệm chức năng chịu lực tỳ nén của cơ thể. Các bước sơ cứu gãy xương cẳng chân bao gồm:

• Bước 1: Tương tự sơ cứu gãy xương đùi.
• Bước 2: Dùng hai nẹp đặt ở mặt trong (từ bẹn đến quá gót chân) và ngoài (từ mào chậu đến quá gót chân) của chân gãy. Độn bông vào hai đầu nẹp; phía trong, ngoài của các đầu xương.
• Bước 3: Buộc cố định hai nẹp ở các vị trí trên và dưới vùng gãy (trên khớp gối khoảng 3 – 5cm).
• Bước 4: Băng số 8 ở cổ chân để cố định bàn chân vuông góc với cẳng chân.

Sơ cứu gãy xương cột sống

Gãy xương cột sống vùng cổ

Nạn nhân bị gãy xương cột sống vùng cổ cần được đưa đi cấp cứu bằng xe cứu thương nhằm đảm bảo cố định vùng cổ. Không di chuyển nạn nhân bằng xe máy, tránh làm nặng tình trạng chấn thương.

• Bước 1: Đặt nạn nhân nằm ngửa trên mặt phẳng, tay chân duỗi thẳng, cố định đầu và cổ nạn nhân để tránh chấn thương nặng hơn.
• Bước 2: Nới lỏng trang phục trên người, cởi bỏ mũ, vòng cổ… trong thời gian chờ xe cứu thương.
• Bước 3: Kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn (mạch đập, nhịp tim, nhịp thở…) để bác sĩ tiếp nhận, cấp cứu nhanh chóng hơn.
• Bước 4: Dùng 2 bao cát hoặc gạch chèn hai bên tai để cổ nạn nhân giữ thẳng khi nằm để cố định cột sống cổ.
• Bước 5: Nếu vết thương chảy máu, thực hiện cầm máu bằng băng ép hay quần áo sạch. Vết thương ở đầu, cần quấn băng quanh đầu để cầm máu. Lưu ý, giữ cố định đầu.

Gãy xương cột sống vùng lưng

Gãy xương cột sống lưng có thể nguy hiểm đến tính mạng người bệnh hoặc để lại di chứng nếu không cấp cứu sớm hoặc sơ cứu không đúng cách. Các bước sơ cứu gãy xương cột sống bao gồm:

• Đặt nạn nhân nằm thẳng trên một tấm ván cứng, chiều dài tấm ván tương ứng với chiều dài cơ thể. Trong lúc di chuyển hay nâng nạn nhân, giữ cố định cột sống, không làm gấp hoặc xoắn cột sống.
• Khi đưa nạn nhân đến các cơ sở y tế, cố định người nạn nhân vào cáng bằng cách buộc thân người và cố định cột sống cổ.
• Cầm máu bên ngoài để xử trí ban đầu cho chấn thương gãy xương cột sống, đồng thời giảm đau chống sốc, tránh biến chứng nguy hiểm như mất máu gây sốc, liệt tứ chi do xương cột sống gãy chèn ép vào tủy.
• Dùng thuốc giảm đau, thở oxy, truyền dịch tùy vào tình trạng của bệnh nhân.

Lưu ý khi sơ cứu gãy xương

Nguyên tắc sơ cứu khi gãy xương cần tuân thủ các lưu ý sau:

• Khẩn cấp đưa nạn nhân ra khỏi khu vực nguy hiểm.
• Chiều dài nẹp dùng cố định xương gãy phải đủ dài để bất động chắc khớp trên và dưới ổ gãy.
• Dây cố định nẹp phải buộc ở vị trí trên và dưới chỗ gãy, khớp trên và dưới chỗ gãy.
• Không nên cố gắng cởi quần áo nạn nhân, nếu cần phải để lộ vết thương thì cắt theo đường chỉ. Trường hợp cần phải cởi quần áo thì cởi bên lành trước.
• Không đặt trực tiếp nẹp vào da nạn nhân. Các mấu lồi đầu xương, vùng tỳ đè phải có lót bông rồi mới đặt nẹp.

Chăm sóc và hồi phục cho người bệnh gãy xương

Khác với liền sẹo diễn ra trong khoảng 7-10 ngày tại các vết thương phần mềm (da, cơ,…), nội tạng (ống tiêu hóa, gan,…), vết sẹo tồn tại vĩnh viễn. Quá trình liền xương sau gãy xương diễn ra trong những tháng đầu, sau đó chậm dần và tiếp diễn suốt đời. Song song là quá trình tạo cốt, hủy cốt diễn ra cùng lúc để bồi đắp những đoạn xương gãy liền lại.

Một số trường hợp gãy chân mức độ nhẹ cho phép người bệnh đi lại bình thường ngay sau đó. Các trường hợp gãy phức tạp và gãy xương đùi có thể cần một thời gian nghỉ ngơi, ăn uống tại giường, các hoạt động và cường độ cần thực hiện chậm rãi, từ từ theo hướng dẫn của bác sĩ. Tâm lý quá nôn nóng trở lại các hoạt động thường ngày có thể gây ảnh hưởng đến phần xương bị gãy, kéo dài thời gian hồi phục.

🏥 DỊCH VỤ KHÁM VÀ ĐIỀU TRỊ GÃY XƯƠNG TẠI PHÒNG KHÁM ĐA KHOA BÌNH AN

Khoa Ngoại – Phòng khám Đa khoa Bình An là chuyên khoa giàu kinh nghiệm, cung cấp dịch vụ khám và điều trị gãy xương chuyên nghiệp:

• Khám lâm sàng và chẩn đoán chính xác các tình trạng gãy xương.

• Chụp X-quang kỹ thuật số giúp phát hiện nhanh chóng vị trí và mức độ gãy xương.

• Cố định xương gãy (nếu cần) và điều trị trong môi trường y tế hiện đại.

• Đội ngũ bác sĩ Ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, luôn sẵn sàng điều trị các ca gãy xương từ nhẹ đến nặng.

• Hỗ trợ bảo hiểm y tế giúp giảm chi phí điều trị cho người bệnh.

Phòng khám Đa khoa Bình An cam kết mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện và an toàn nhất cho bệnh nhân.

Bệnh do virus HMPV thường gia tăng vào giai đoạn đông xuân. Theo WHO, tính đến thời điểm hiện tại, chưa có tác nhân gây bệnh bất thường nào được báo cáo.

Virus gây viêm phổi ở người. Ảnh: Freepik.

Ngày 8/1, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã có những thông báo chính thức về virus gây viêm phổi trên người (HMPV) đang lưu hành tại Trung Quốc và nhiều quốc gia khác.

Theo WHO, tại nhiều quốc gia ở Bắc bán cầu, các bệnh lây truyền qua đường hô hấp cấp tính có xu hướng gia tăng vào thời điểm đông xuân. Nguyên nhân chủ yếu là do sự gia tăng hoạt động của các tác nhân gây bệnh hô hấp như virus cúm mùa, RSV, hMPV và mycoplasma pneumoniae.

Tỷ lệ mắc hội chứng cúm (ILI) hoặc nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính (ARI) ở một số quốc gia Bắc bán cầu đã tăng trong những tuần gần đây, vượt qua mức cơ sở mùa thông thường. Bệnh cúm mùa cũng ghi nhận sự gia tăng tại nhiều quốc gia ở châu Âu, Trung Mỹ, Caribbean, Tây Phi, Trung Phi và các nước châu Á, phản ánh xu hướng thời tiết đặc trưng của thời điểm này trong năm.

Liên quan đến tình hình bệnh viêm phổi do virus hMPV tại Trung Quốc, dữ liệu giám sát mới nhất (ngày 29/12/2024) từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc cho thấy có xu hướng gia tăng các ca nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do những tác nhân phổ biến như virus cúm mùa, RSV, hMPV…

Trong đó, virus cúm mùa ghi nhận số ca mắc cao nhất, đúng với diễn biến thường gặp vào thời điểm cuối năm. Không có báo cáo về bất kỳ tác nhân bất thường nào liên quan đến đợt gia tăng này. Các cơ quan y tế Trung Quốc cũng khẳng định hệ thống y tế không bị quá tải, tỷ lệ sử dụng bệnh viện hiện tại thấp hơn cùng kỳ năm ngoái. Không có tuyên bố khẩn cấp hay biện pháp ứng phó đặc biệt nào được thực hiện.

Theo WHO, sự gia tăng các ca nhiễm đường hô hấp cấp tính gần đây tại nhiều quốc gia Bắc bán cầu đã được dự báo trước và không có yếu tố bất thường. Ảnh minh họa: Pexels.

Ngoài ra, các cơ quan y tế đã đưa ra khuyến cáo và thông điệp cho người dân về cách phòng ngừa sự lây lan của các bệnh lây truyền qua đường hô hấp, cũng như cách giảm thiểu tác động của các bệnh này trong mùa cao điểm.

WHO nhận định các đợt dịch đường hô hấp theo mùa thường xảy ra vào mùa đông tại khu vực có khí hậu ôn đới. Sự gia tăng các ca nhiễm đường hô hấp cấp tính gần đây tại nhiều quốc gia Bắc bán cầu đã được dự báo trước và không có yếu tố bất thường.

Để phòng ngừa virus HMPV và các bệnh đường hô hấp khác, người dân cần thực hiện các biện pháp cơ bản như:

• Ở nhà khi có triệu chứng nhẹ, nghỉ ngơi để tránh lây lan.
• Đối với nhóm nguy cơ cao hoặc triệu chứng nặng, cần đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị.
• Cân nhắc đeo khẩu trang ở nơi đông người hoặc khu vực thông khí kém.
• Che miệng khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy, rửa tay thường xuyên, và tiêm vắc xin theo khuyến cáo y tế.

WHO khuyến nghị các Quốc gia thành viên duy trì hệ thống giám sát các bệnh đường hô hấp, tùy theo điều kiện từng nước. Tổ chức cũng nhấn mạnh không cần áp đặt hạn chế giao thương hay đi lại liên quan đến xu hướng hiện tại của các bệnh này.

Trước tình hình dịch bệnh tại các quốc gia khác, Cục Y tế Dự phòng đã triển khai giám sát dựa trên hệ thống giám sát sự kiện. Đồng thời, cơ quan này phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cùng các quốc gia khác để chia sẻ và cập nhật thông tin trong khuôn khổ thực hiện Điều lệ Y tế Quốc tế.

Virus gây viêm phổi trên người (HMPV) ở người là tác nhân gây bệnh lây truyền qua đường hô hấp qua giọt bắn khi bị ho, hắt hơi, sổ mũi trong quá trình tiếp xúc, nói chuyện.

Nguồn : Znews.vn

Cha mẹ nên nhắc nhở trẻ và có biện pháp loại bỏ càng sớm càng tốt các thói quen xấu về răng miệng, hạn chế nguy cơ mắc bệnh lý về răng khi trưởng thành.

Theo các bác sĩ khoa Răng hàm mặt, Bệnh viện Đà Nẵng, sức khỏe răng miệng của trẻ cũng quan trọng như sức khỏe toàn thân. Không theo dõi, chăm sóc đúng cách và có kế hoạch, chúng có thể gây ảnh hưởng đến quá trình phát triển sau này của con trẻ.

Nếu trẻ có các thói quen xấu sau đây, cha mẹ nên nhắc nhở và có biện pháp loại bỏ càng sớm càng tốt.

Mút tay, bú bình kéo dài, ngậm ti giả thường xuyên

Mút tay hay ngậm núm vú là một trong những tật xấu gây hại cho răng trẻ thường mắc phải. Chúng không gây sâu răng nhưng có thể dẫn tới răng trẻ bị hô sau này.

Từ 2 tuổi trở lên, trẻ vẫn còn giữ thói quen mút tay hoặc chưa cai được ti giả, bú bình sau này có thể làm cấu trúc hàm, xương và răng bị lệch lạc. Trẻ có thể bị hô, răng mọc không đều. Ngoài ra, răng cửa hàm trên có thể bị thưa và nghiêng về phía môi.

Cắn môi, mút môi

Cắn môi trên, môi dưới hay mút môi đều là những thói quen có hại trong quá trình phát triển răng ở trẻ. Nếu không can thiệp kịp thời, về lâu dài, thói quen này gây cắn hở, răng cửa hàm trên nghiêng về phía môi và có thể bị hô.

Cắn chặt răng, nghiến răng

Nghiến răng là sự nghiến hoặc xiết chặt hàm răng một cách quá mức các răng ở hai hàm trên, dưới. Hành vi này thường diễn ra vào lúc ngủ, lâu ngày tạo ra các diện mòn trên răng.

Nghiến răng được xem như phản ứng đối với sự căng thẳng thần kinh và hiện tượng này xảy ra phần lớn ở những trẻ có hệ thần kinh dễ bị kích thích. Ngoài ra, tật nghiến răng còn gặp khi trẻ bệnh động kinh, viêm não hay tiêu hóa.

Tật nghiến răng xảy ra ở trẻ còn thường có liên quan sự tăng trưởng và phát triển của chúng như răng phát triển không đều, mọc răng… Hầu hết, trẻ bị tật này ở khoảng 6 tháng tuổi, khi răng sữa bắt đầu mọc. Trẻ hay bị lại lúc 5 tuổi, có răng vĩnh viễn mọc.

Khoảng thời gian nghiến răng ở trẻ thường không lâu dài nhưng tật nghiến răng có thể làm ảnh hưởng xấu sự phát triển hệ răng hàm. Đa số trẻ hết tự nhiên khi khoảng 12 tuổi.

Một số trẻ nghiến, siết các răng mạnh đến nỗi làm vỡ men bờ cắn của răng sữa hoặc gây mòn nhiều dẫn đến cắn sâu. Nghiến răng nhiều có thể làm nướu và hàm răng thay đổi, gây đau, rối loạn khớp thái dương hàm, làm nhai và há miệng khó.

 

Một số trẻ nghiến, siết các răng mạnh đến nỗi làm vỡ men bờ cắn của răng sữa hoặc gây mòn nhiều dẫn đến cắn sâu. Ảnh: Medlife.

Trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến biến đổi hình dạng khuôn mặt, tạo ra vẻ mặt mất cân xứng. Trẻ có tật nghiến răng nên cho đi khám bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt để kiểm tra tình trạng về các khớp cắn, viêm nhiễm vùng răng, nướu…

Bác sĩ chỉnh hình răng hàm mặt đôi khi phải làm khí cụ cho trẻ đeo mới có thể bỏ được các tật xấu này.

Chống cằm

Nhiều phụ huynh thường bỏ qua thói quen chống cằm của trẻ. Tuy nhiên, nếu không nhắc nhở và có biện pháp loại bỏ sớm, chống cằm có thể làm thay đổi hướng phát triển xương của hàm dưới, khuôn mặt trở nên mất cân xứng.

Ngậm khi ăn

Thói quen này thường gặp ở trẻ mới mọc răng hoặc ở cả trẻ lớn biếng ăn. Ngoài khiến cơ thể không thể hấp thụ các chất dinh dưỡng có trong thức ăn, việc ngậm lâu khi ăn có thể làm thức ăn trong miệng chuyển hóa thành đường, từ đó bám vào răng và gây sâu răng.

Thường xuyên ăn vặt hoặc đồ ngọt

Trẻ nhỏ thường thích các món ăn vặt hoặc đồ ngọt. Điều này không chỉ làm trẻ ngang bụng, dễ bỏ bữa, tăng cân hay béo phì mà còn dễ bị sâu răng nếu chăm sóc răng miệng không đúng cách.

Chải răng không đúng cách

Đa số trẻ chỉ chải răng 1 lần/ngày vào mỗi buổi sáng, ít duy trì 2 lần/ngày vào buổi sáng và tối trước khi đi ngủ hoặc chải ngay sau bữa ăn. Bên cạnh đó, nhiều trẻ vẫn chưa biết chải răng đúng cách mà chỉ chải qua loa.

Việc này tạo cơ hội cho mảng bám, thức ăn thừa còn tích tụ trên răng. Bên cạnh đó, chải răng sai cách còn làm tăng nguy cơ sâu răng, viêm nướu và viêm nha chu ở trẻ.